Poglądy heretyckie po powstaniu Pisma Świętego

Samo stworzenie w całości Pisma Świętego i zatwierdzenie zawartych w nim ksiąg przez chrześcijańskich przywódców tamtych czasów nie oznaczało jeszcze, że zakończył się proces jego kształtowania. Przez kolejne dziesięciolecia powstawały liczne herezje, które w całości lub w części odrzucały oficjalną naukę chrześcijańską. Do najbardziej popularnych zaliczane są marcjonizm, manicheizm oraz montanizm.
Marcjonizm pochodzi od Marcjana i w założeniu bazuje na gnostycyzmie (gr. gnosis). Wyznawcy tej herezji uznawali, że na świecie istnieją dualistyczne pierwiastki – dobro i zło, ciepło i zimno, światło i ciemność; nie istnieją z kolei żadne rzeczy pośrednie. Twierdzili również, że obraz Boga zawarty w Nowym Testamencie jest fałszywy, ponieważ zawiera liczne naleciałości ze Starego Testamentu. Manichejczycy z kolei kontynuowali te poglądy, ale uzupełniali je własnymi: obrazem dualistycznego Boga, który w Starym Testamencie jest Bogiem złym i groźnym, w nowym z kolei Bogiem dobrym i miłosiernym. Trzecia z herezji, montanizm, skupiał się na samym natchnieniu Pisma. Wyznawcy twierdzili, że Biblia powstała w wyniku ekstatycznych natchnień mantycznych.